معرفی خانه داروغه از بناهای تاریخی زیبای مشهد

مجموعه: مكانهاي تاريخي ايران

 

آشنایی با خانه داروغه، بنایی زیبا و تاریخی در قلب مشهد

خانه داروغه واقع در شهر مشهد،خیابان نواب صفوی و در کوچه داروغه قرار دارد از بناهای تاریخی این شهر به حساب می آید و در سال ۹۵ به عنوان برنده جایزه یونسکو برای بهترین مرمت بناهای تاریخی منطقه آسیا و اقیانوسیه شناخته شد. این بنا در اواخر دوره قاجار توسط معماران و کارگران روسی ساخته شده.

تاریخچه خانه داروغه

خانه داروغه از دسته بناهایی است که در اواخر دوره قاجار به دستور یوسف خان هراتی که در آن زمان داروغه مشهد بوده و توسط معماران و کارگران روس ساخته شده، مساحت این مکان چیزی حدود هزار و صد متر است. در ابتدا از این بنا به دلیل معماری خاص و وسعتش برای مراسمات و اجتماعات مهم استفاده می شد، اما بعد از آن این بنا به خانه ای مسکونی برای یوسف خان هراتی و فرزندانش تبدیل شد.

 

در همین راستا این بنا چند بار بین ورثه دست به دست شد و حتی برای مدتی هم کاملا متروک باقی ماند،سپس ورثه این بنا را به یکی از هیأت‌های شهرستان میبد یزد فروختند و از آن زمان این خانه به حسینیه تبدیل شد. تا این که بلاخره در سال ۱۳۸۱ توسط شهرداری منطقه و شرکت عمران و مسکن‌سازان ثامن، مرمت و بازسازی بزرگی در آن اتفاق افتاد که هزینه ای حدود ۳٫۷ میلیارد تومان را به خود اختصاص داد. این اثر در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۶۳۵۷ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

 

بخاطر همین تغییر بزرگی که در آن ایجاد شد بلاخره در سال ۹۵، خانه داروغه واقع در مشهد در لیست سیزده برنده جایزه یونسکو برای بهترین مرمت بناهای تاریخی منطقه آسیا و اقیانوسیه قرار گرفت. 

 

 

معماری خانه داروغه مشهد

خانه داروغه ترکیبی از معماری ایرانی و روسی است که شما با دیدن آن نتیجه ای منحصر به فرد را مشاهده خواهید کرد. از دیگر هنر های برجسته ی آن تندیس های گچی و آجرکاری های این خانه است.

 

ساختمان خانه دوطبقه است که طبقه اول آن یک متر پایین تر از سطح زمین ساخته شده، رو به روی ساختمان خانه یک حیاط یا یک حوض در وسط آن و دو باغچه کوچک در دو طرف حوض قرار دارد. همچنین این خانه در سه ضلع شمالی، جنوبی و شرقی ساخته شده است.

 

بر اساس یافته ها این خانه اولین مکان در مشهد بوده که دارای حمام خصوصی بوده و به نوعی از دیگر خانه ها و عمارت ها پیشرفته تر و مدرن تر بوده. در کوچه ی داروغه دو عمارت تاریخی دیگر هم وجود دارد که گفته می شود در ایام قدیم این سه خانه یک مجموعه ی بزرگ را تشکیل می داده اند و به هم راه داشته اند. علاوه بر حمام، اولین شومینه، سرداب و نانوایی در مشهد هم در همین عمارت ساخته شده.

 

از دیگر بخش های این خانه می توان به اتاق‌های بادگیر، ضلع‌های نشیمن، ضلع غلام رو، سرداب، دو طبقه نانوایی، مطبخ خانه و حوض آب جاری سنتی اشاره کرد که به زیبایی تمام ساخته‌شده‌اند. در اصطلاح به این معماری سنتی، معماری سه طرف ساخت گفته می شود، زیرا این خانه دارای دو ضلع نشیمن و یک ضلع غلام رو بوده که به یک دیگر متصل می شدند.

 

این خانه به طور منحصر به فردی از دو بخش زمستان نشین و تابستان نشین در حیاط تشکیل شده است. نکته ی جالب درباره این خانه این است که چگونه می ‌توان با انرژی ‌های طبیعی چون آب، باد و آفتاب نیاز های اساسی خانه‌ ای به بزرگی خانه ‌ی داروغه را بدون هزینه‌ ای گزاف تأمین کرد.

 

بخش زمستان نشین خانه داروغه

در بخش زمستان نشین، زیر زمین را به آشپزخانه ( مطبخ ) اختصاص داده اند  و در آن وسائل گرما ساز قرار داده اند تا در دوران زمستان گرمای خانه به خوبی ذخیره شود. از عجیب ترین قسمت های این خانه وجود پنجره های دوجداره و بخاری های دیواری در قسمت زمستان نشین است.

 

 

بخش تابستان نشین خانه داروغه

در بخش تابستان نشین نیز، تجهیزاتی برای گرمای تابستان در نظر گرفته شده تا در آن هوا اهل منزل بیشترین لذت را ببرند. در این بخش اتاق‌های بادگیر و حوض آب سنتی قرار دارد تا خنکای آب و باد بهتر در اختیار ساکنین قرار بگیرد.

 

ایوان با نقش و نگاری سنتی و اسلامی

 

 

خانه داروغه از ایوان های بسیار زیبایی بر خوردار است که در اطراف ستون هایش نام خدا و محمد رسول الله به چشم می خورد. همچنین روی برخی از آن ها نقش و نگار های سنتی قرار دارد و به همین دلیل به معماری سنتی اسلامی معروف است.

 

زائران و گردشگران زیادی روزانه از این بنا دیدن می کنند و از معماری زیبای آن و همچنین امکانات آن استفاده می کنند. در این خانه عکاس خانه و قهوه خانه سنتی نیز وجود دارد که شما می توانید از آن ها برای ساختن یک خاطره خوب از سفرتان به مشهد کمک بگیرید.

 

عکاس خانه سنتی

شما می توانید حضور تان در خانه داروغه را توسط عکس هایی که در آن جا از شما گرفته می شوند به ثبت برسانید. در این عکاسخانه سنتی شما می توانید در کنار عزیزان تان با لباس محلی و سنتی خاطره ای شیرین و به یاد ماندنی بسازید. 

 

 

قهوه خانه سنتی 

وجود قهوه خانه ای در این خانه موجب شده تا شما در کنار بازدید از این بنا، دقایقی را به صرف چای اصیل ایرانی مشغول شوید و از آرامش بنایی ایرانی و قدیمی لذت ببرید.

 

آدرس خانه داروغه

خراسان رضوی، مشهد، محله قبر میر، خیابان نواب صفوی، راسته حوض مسگران، کوچه داروغه.

برای رسیدن به خانه داروغه مشهد شما می توانید به راحتی از حمل و نقل عمومی استفاده کنید و یا در نزدیکی حرم، از تاکسی های اطراف برای رسیدن به خانه داروغه استفاده کنید زیرا بسیار به هم نزدیک هستند.

 

 

جمع بندی سخن پایانی 

همان طور که گفته شد خانه داروغه مشهد از آثار زیبای ثبت شده در یونسکو است که سالانه تعداد زیادی از مسافرین از آن بازدید می کنند. این بنا به دستور یوسف خان هراتی آخرین داروغه و به منظور برگزاری جلسات و مهمانی های مهم و در اواخر دوران قاجاریه ساخته شد و در طول زمان استفاده های متفاوتی از آن به عمل آمد تا اینکه در سال ۹۴ مرمت و بازسازی شد و به یک مکان گردشگری تبدیل شد. این ساختمان دارای اولین های مشهد است، چیز هایی مثل اولین شومینه، اولین حمام خصوصی، اولین سرداب و اولین نانوایی.  

 

گردآوری : بخش گردشگری گیلان اف ایکس